دو سال پیش نیز ویدئویی از کشته شدن توله خرس‌های قهوه‌ای در سمیرم منتشر شد. سال گذشته نیز یک خرس قهوه‌ای دیگر در ارتفاعات ماسال استان گیلان به ضرب گلوله شکارچیان از پای درآمد.

کشته شدن یک الاغ در سمیرم با پتک در سال 97، آزار یک سگ در کلاله استان گلستان، کشته شدن یک سیاگوش ماده در شمیرانات، کشتار وحشیانه دو قوچ نادرایرانی به‌دست دو شکارچی هرمزگانی، به میخ بسته شدن یک کفتار توسط چوپانی که گوسفندانش مورد هجوم این‌گونه حیوانی واقع شده بود، نمونه‌های دیگری است از این اتفاقات تلخ که گرچه توسط گروه اندکی از افراد رقم می‌خورد اما آثار روانی آن تا مدت‌ها در جامعه باقی خواهد ماند.

با این حال پرسش اینجاست که سازمان حفاظت از محیط زیست با بودجه و امکاناتی که در اختیار دارد، به عنوان متولی این موضوع چه تدابیری را در دفاع از حیوانات اندیشیده است.

*سازمان حفاظت محیط زیست در خواب ناز

دکتر اسماعیل کهرم، مشاور پیشین رئیس سازمان محیط زیست در پاسخ به قدس ریشه حیوان آزاری را در خرده فرهنگ و ضعف آموزش می‌داند و می‌گوید: این فرهنگ با فرهنگ قدیمی و مکتوب  کشور در تضاد است، بویژه آنجا که فردوسی شاعر حماسی‌سرای ایران بیش از 1000 سال پیش می‌گوید:

سیه اندرون باشد و سنگدل    که خواهد موری شود تنگدل

از نظر دینی نیز استاد محمد تقی جعفری می‌گوید یک حیوان بر گردن صاحبش 34 یا 35 حق دارد که مالک باید رعایت آن‌ها را بکند، مثلاً رفع تشنگی و گرسنگی و... از آن جمله است .

اما خرده فرهنگی که در کشور رایج است، برخلاف این فرهنگ عمده و تاریخی ما عمل می‌کند. چندی پیش در پارک وحشی در تهران شاهد بودم یکی دانش آموز 11 – 10 ساله ای که به همراه دوستانش برای دیدن حیوانات به اردو آمده بود، در جلوی قفس شیر می‌گفت ای کاش تیرکمانم را آورده بودم تا شیر را شکار می‌کردم. این موضوع ریشه در نبود آموزش کافی دارد. مگر چقدر در کتاب‌های درسی مدارسمان به اهمیت حیوانات و ضرورت حفظ آن‌ها و محیط زیست کشور پرداخته‌ایم که انتظار رفتار مناسب با حیوانات را از سوی تمامی آحاد جامعه داشته باشیم. واقعیت این است که ما از نظر فرهنگی در این زمینه مشکلاتی داریم و در نتیجه هر از گاهی چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد.

این فعال زیست محیطی با اشاره به این موضوع که بر پایه قانون جدا از حبس، مجازات کشتن خرس در کشور 50 میلیون تومان است که البته این موضوع به نظر قاضی نیز بستگی دارد، می‌گوید: البته مجازات‌های پیش‌بینی شده در مورد حیوان آزاری متناسب با این جرم نیست، اما تشدید مجازات نیز بهترین راهکار مقابله با این موضوع نخواهد بود؛ چون تجربه نشان داده با تشدید مجازات‌ها این گونه حوادث تلخ باز هم تکرار خواهد شد، چراکه این موضوع ریشه در خرده فرهنگ دارد. بنابراین برای حل مشکل باید خرده فرهنگ را با آموزش مسائل زیست محیطی در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان، تبلیغات و... از بین ببریم.

وی در خصوص اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای فرهنگ‌سازی در بخش مورد نظر هم می‌گوید: این سازمان در خواب خوش است. اصلاً چیزی به نام فرهنگ‌سازی و ترویج حفظ محیط زیست در این سازمان وجود ندارد، تا جایی که آقای کلانتری وقتی عهده‌دار ریاست حفاظت محیط زیست کشور شد، به صراحت گفت به خاطر چهارتا یوزپلنگ مسئله مهم‌تر یعنی بحران آب را فراموش نمی‌کنم!

*توان بیمه حیات وحش را نداریم

مجید خرازی مقدم، مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست هم عوامل مختلفی را در حیوان آزاری دخیل می‌داند و می‌گوید: بعضی افراد از لحاظ روحی و شخصیتی دچار اختلال‌هایی هستند، در نتیجه اقدام به آسیب رساندن به حیوانات می‌کنند، در حالی که هیچ عادم عاقلی این کار را نمی‌کند.

وی شناخت نداشتن از ارزش های متنوع زیستی را عامل دیگر این موضوع می‌داند و می‌گوید: بسیاری از مردم ما اهمیت و ارزش این گونه‌های جانوری را نمی‌دانند؛ بنابراین از روی ناآگاهی با حیوانات و محیط زیستشان رفتار نامناسب دارند.این وظیفه سازمان محیط زیست و رسانه‌هاست که اهمیت این گونه‌های جانوری را به مردم بشناسانند.

خرازی مقدم از تعارض جامعه انسانی و روستایی با حیات وحش به عنوان عامل دیگر در حیوان آزاری یاد می‌کند و می‌افزاید: وقتی دامدار یا باغداری می‌بیند حیوانی به دام و باغش آسیب رسانده است، درصدد انتقام بر می‌آید. این تعارض باید رفع شود و ما برای رفع این تعارض سیاست یا راهکار بیمه را در این حوزه مطرح کرده‌ایم؛ یعنی گفته‌ایم اگر خسارتی که حیوانات به دامداران و باغداران وارد می‌کنند، در نخستین فرصت از توسط بیمه‌ها جبران شود، در آن صورت حوادثی نظیر آسیب‌رساندن به حیوانات کم می‌شود.

وی هرچند از بیمه شدن یوزها، پلنگ‌ها و گوزن‌ها در چند سال اخیر خبر می‌دهد، اما می‌گوید: سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم داشت پس از این سه گونه، خرس سیاه بلوچی، خرس سیاه قهوه‌ای، غاز پیشانی کوچک و... را هم زیر چتر بیمه ببرد، اما هنوز هیچ شرکت بیمه‌ای در این زمینه استقبال نکرده است. یعنی بیمه‌ها چون بنگاه های اقتصادی هستند بسختی وارد سرمایه‌گذاری در حوزه حیات وحش می‌شوند.

وی در خصوص نقش خلأ قانونی در بحث حیوان آزاری هم می‌گوید: حمایت های قانونی نقش تأثیر گذاری در دفاع از حیات وحش و حفظ محیط زیست دارد، از این رو این سازمان از چهار سال پیش پیگیر لایحه حیوان آزاری است. حتی یک بار آن را به مجلس ارائه کرد، اما وقتی دید که این موضوع می‌خواهد به عنوان یک تبصره در لایحه مجازات اسلامی دربیاید، درخواست ارجاع آن را داد. چون در آن صورت دیگر پاسخگوی نیازها نبود؛ بنابراین تصمیم گرفتیم حمایت از حیوانات را در قالب لایحه تازه‌ای ارائه کنیم. یعنی ما هم معتقدیم در بحث مجازات‌ها باید سخت‌تر عمل کنیم. از این رو لایحه جدیدی از سوی دفاتر تخصصی و دفتر حقوقی سازمان در حال تدوین است که پس از طی فرایند نهایی به هیئت دولت تقدیم می‌شود، که اگر به تصویب دولت و مجلس برسد، در جلوگیری از حیوان آزاری خیلی مفید خواهد بود.

انتهای پیام/